[SI] Terry Brooks: Penulis Fantasi Menulis Genre Sains Fiksyen

“THE BLAST OF LASERS FILLS EVERY PAGE, And as soon as someone settles in for some quiet insight, it’s quickly broken up by explosions and swordplay... What follows are 250 pages of epic battles, intricate hand-to-hand fights, and narrow escapes.” ~Arizona Daily Republic

“Written by accomplished fantasy novelist Terry Brooks... The background Brooks provides helped me to follow the fast-paced beginning of the film. I already knew enough about the political situation faced by Jedi Master Qui-Gon Jinn and his apprentice, Obi-Wan Kenobi. That allowed me to attempt to take in the sweeping scenes of Lucas’ digitally enhanced film.” ~USA Today

Novel sains fiksyen saga Star Wars Episode I: The Phantom Menace, diterbitkan oleh Del Ray pada 1999 merupakan tulisan Terry Brooks yang telah mencapai tahap The #1 New York Times Bestseller. Perkara yang menarik ialah Terry Brooks, seorang penulis genre fantasi telah diberi kepercayaan oleh George Lucas untuk tugas ini. Ini kerana, penulisan genre fantasi agak berbeza dengan genre sains fiksyen yang lebih menekankan aspek sains dalam penceritaan, latar dan watak. Terry Brooks merupakan penulis saga Sword of Shannara (bermula 1977), dengan novel beliau Wishong of Shannara telah mencapai The #1 New York Times Bestseller pada 1985 dan #2 untuk enam novel yang lain.

Berikut merupakan intisari ringkasan wawancara antara pihak penerbit Del Ray dengan Terry Brooks tentang kejayaan beliau dalam menghasilkan Star Wars Episode I: The Phantom Menace (TPM). Isi wawancara ini telah saya susun mengikut kesesuaian kelompok isu yang dibicarakan. Terry Brooks berkongsi pengalaman beliau menulis TPM dan sebahagian teknik-teknik penulisan berkenaan karya-karya beliau.


Permulaan Novelisasi

Segalanya berpangkal sejak tahun 1977, apabila Star Wars (George Lucas) dan Sword of Shannara (Terry Brooks) telah menerbitkan karya bimbingan editor Judy-Lynn Del Ray. Judy-Lynn dan suaminya Lester telah memberi kepercayaan kepada projek mereka berdua. Tambahan lagi, Judy-Lynn dan Lester amat berminat akan penekanan komponen penceritaan (storytelling) yang dimiliki oleh George Lucas dan Terry Brooks.

Sebagai seorang penulis yang berkecimpung dalam genre fantasi, Terry Brooks telah bertanya kepada George Lucas berkenaan tugas beliau menulis adaptasi filem TPM tersebut. George Lucas menjawab, “Tidak mengapa, saya tidak membuat filem sains fiksyen.” George Lucas memaksudkan, Star Wars diberikan penekanan aspek storytelling, sepertimana norma penulisan fantasi. Mungkin pada kebiasaannya genre sains fiksyen memerlukan pengetahuan teknikal yang mendalam, berbeza dengan genre fantasi. Maka, perkara ini sedikit sebanyak memudahkan kerja Terry Brooks.

Tembok Cabaran


Satu cabaran yang besar bagi Terry Brooks dan George Lucas ketika awal kemunculan Star Wars dan Shannara ialah genre fantasi dan sains fiksyen agak terabai dan masih diragui nilai komersilnya. Dipercayai bahawa tidak ada karya fantasi (dan sains fiksyen) yang mampu bertahan di pasaran dan mempunyai peminat yang ramai seperti J. R. R. Tolkien, pengarang trilogi Lord of the Rings. Tetapi Lester Del Ray begitu percaya bahawa Star Wars dan Shannara mampu memecah persepsi ini. Perlu diambil kira bahawa kedua-dua karya, Star Wars dan Shannara telah membuka ruang serta merintis harapan kepada kesemua buku dan filem yang berorientasikan storytelling pengembaraan. Kedua-dua karya tersebut begitu berpengaruh sehinggakan merubah corak penulisan dan pembuatan filem genre tersebut sehingga kini.



Daripada Filem kepada Novel

George telah meminta Brooks untuk menulis TPM daripada sudut yang berbeza dalam mengadaptasi filem tersebut, iaitu menceritakan pada sudut pandangan Anakin. Brooks mempunyai fleksibiliti dan kebebasan untuk mengolah material baru dalam penceritaan.

Novel TPM merupakan lanjutan daripada filem tersebut. Penceritaan dimulakan di lokasi baru dan memberikan maklumat kepada latar dan watak. Menurut beliau, mengadaptasi novel daripada filem bukanlah sesuatu yang sukar seperti yang disangka. Bahkan, hanya perlu mendapatkan skrip dialog dan latar tempat, kemudiannya dihuraikan dengan lebih mendalam. Beliau mengingatkan bahawa peminat filem mahu mendapatkan cerita yang ditulis benar-benar berdasarkan kepada filem yang mereka tonton. Segalanya perlu dijelaskan dalam novel tersebut.


Tips menulis oleh Terry Brooks


1.Outline

a.Inspirasi ataupun panduan?

Terry Brooks ditanyakan apakah panduan beliau dalam menulis. Ini kerana norma sebahagian daripada penulis menulis daripada outline (dalam PTS, dinamakan sebagai sinopsis) daripada awal sehingga selesai karya. Manakala ada pula yang lain bersumberkan kepada inspirasi semata-mata memimpin mereka.

Beliau menjawab, “Saya percaya sepenuhnya bahawa karya harus diusahakan dengan berpandukan outline. Saya percaya, terutama berdepan dengan fiksyen yang panjang, outline akan membuatkan anda tersusun dan lebih fokus. Walaubagaimanapun, saya tidaklah terlalu kaku menurut sahaja outline itu, tetapi akan berubah mengikut kesesuaian. Tindakan ini dibuat bagi menyesuaikan dengan idea baru dan lebih baik. Namun demikian, saya lebih suka untuk sentiasa merujuk kepada blueprint (outline) yang telah tersedia.”

“Juga, dengan adanya outline, panduan tersebut akan mendesak anda untuk fokus memikirkan jalan cerita dan menyingkirkan perkara yang tidak perlu dan titik kelemahan. Oleh yang demikian, saya kerja mengedit dan pembetulan akan dikurangkan.”


Beliau ditanyakan lagi, “Ramai orang mengatakan bahawa penulis bekerja semata-mata berdasarkan ilham inspirasi, menunggu masa ‘mengena’ dan kemudian diolah semula di atas kertas dengan penuh kreativiti.”

Terry Brooks menyangkal bahawa pendapat sedemikian adalah kurang tepat. Beliau mengatakan bahawa ramai penulis menulis bergantung kepada inspirasi kerana kerja outlining tidak berkesan untuk mereka. Penulis mengurus material penulisan mereka dengan pelbagai cara. Tetapi beliau percaya bahawa adalah lebih penulis menulis sesuatu yang telah melalui persediaan yang mantap.

b.Bagaimanakah kadar spesifik outline tersebut?

Menurut Terry Brooks, cara yang baik untuk merangka outline ialah dengan membuat babak demi babak, dengan mengambil kira sekurang-kurangnya titik-titik paling penting dalam ‘lengkungan cerita’ (arc of storytelling) penulis.

Untuk ini, penulis seharusnya peka dalam satu-satu bab tersebut:

(i) Watak apakah yang akan muncul?
(ii) Apakah perkara yang akan berlaku?
(iii) Apakah sudut pandang penceritaan?
(iv) Bagaimanakah babak kecil tersebut tersebut disudahi?

Beliau menasihati bahawa perlunya ‘hidup bersama cerita anda dan watak di dalam minda anda sebelum anda memulakan penulisan walaupun sepatah perkataan.’



2.Keunikan Watak

Antara isu yang ditanyakan kepada beliau ialah keunikan watak dalam karya Shannara. Watak tersebut mempunyai dilema yang amat rumit dan penuh dengan pertentangan dalam satu karakter, bertuah tetapi pada masa yang sama dibayangi sumpahan dengan ilmu dan kuasa.

Terry Brooks menjawab mengapakah beliau membawakan perwatakan begitu rupa, kerana bagi beliau, “Manusia ini hidup dengan penuh konflik dan pertentangan. Jelasnya, perkara ini seolah-olah cerminan kepada orang-orang yang selalu berbuat jahat. Tambahan lagi, saya tertarik akan manusia yang diberikan kuasa dan juga tanggungjawab yang besar, tetapi harus menggunakan sebaiknya.”

“Kadangkala perkara ini terlalu membebani mereka. Kadangkala mereka gagal. Adakalanya juga konflik yang berlaku memberi kesan kepada mereka, kerana penggunaan kuasa secara semulajadinya amat mempengaruhi dari segi emosi dan fizikal seseorang.”

Beliau menyudahi pertanyaan tersebut, “Bagaimana mereka menghadapi semua ini, memberikan kelebihan kelancaran dari segi penceritaan (storytelling) dan sebagai koreksi kepda kita dan hidup kita.”


3.Shannara & LoTR
a.Di Persimpangan

Karya genre fantasi Shannara tulisan Terry Brooks seringkali dibandingkan dengan trilogi Lord of the Rings (LoTR) tulisan J. R. R. Tolkien. Apabila ditanyakan, “Adakah (Shannara) terhutang budi kepada LoTR? Adakah merasa tercabar kerana persepsi ini?”

Beliau menjawab, “Saya berbesar hati apabila Shannara dibandingkan dengan LoTR. Tetapi saya tidak fikir kedua-dua itu tampak serupa, kerana luarannya juga hampir-hampir serupa. Tolkien menyusun karya beliau berlainan sekali dari sudut pandangan dan latar daripada saya. Saya lebih bersetuju, beliau adalah guru yang unggul dan hampir-hampir kesemua penulis fantasi telah membaca karya dan terhutang budi kepada beliau.”



b.Di sebalik wajah Shannara

Jika Shannara dan LoTR tampak serupa, bagaimanakah Shannara mampu menarik perhatian peminatnya?
Terry Brooks mengatakan bahawa Shannara merupakan cerita yang besar, merangkumi set sejarah saga (cerita yang panjang, bersambung-sambung) yang berlatarkan satu dunia khayalan (imaginary world) dan kuasa magis menggantikan sains.

Kekuatan utama Shannara adalah melalui penceritaan (storytelling). Seperti yang dinyatakan pada awal tadi, bahawa daya tarikan penceritaan novel Sword of Shannara telah menarik penerbit Del Ray untuk meletakkan sebagai keutamaan dalam penerbitan.

Terry Brooks menganalisa bahawa pembaca fantasi amat berminat kepada kriteria-kriteria yang berikut, iaitu

(i) Pembaca dibawa mengembara ke tempat yang pelik dan eksotik
(ii) Merasai bahawa seolah-olah mereka berada dalam dunia tersebut.
(iii) Mereka mahukan pengalaman teruja (excitement), ketakutan (fear), keraguan (doubt) dan kegembiraan (exhilaration) yang dialami oleh watak-watak


Rumusan Inspirasi
Beliau ditanyakan nasihat beliau kepada para penulis dalam wawancara tersebut. Beliau menjawab, “(Hanya) sepuluh kata. Baca, baca, baca. Outline, outline, outline. Tulis, tulis, tulis. Kemudian ulang.”


Memandaikan Bangsa Dengan Buku

Berjasa Kepada Masyarakat


Rujukan & Tambahan:

1. Brooks, T., (1999). Star wars episode I: The phantom menace. Del Ray Book: USA

2. Windham, R., (2007). Star wars: The ultimate visual guide special edition. DK Limited: London